Bağlanmada Babaların Rolü
Psk. Beyzanur Yavuz
Bağlanmada Babaların Rolü
Ailenin yeni üyesi olan minik bebek biyolojik olarak daha çok anneye bağımlıdır. Annenin vücudundaki büyük çaplı değişimler ve bebeğin anneye olan bağımlılığıyla birlikte bebek söz konusu olunca ilgi odağı daha çok anne olmuştur. Bebeklere yönelik yapılan araştırmalar da bundan nasibini almıştır. Peki ya babaların bu süreçte rolü nedir?
Bağlanma stilleri, erken çocukluk döneminde ebeveyn tutumlarıyla şekillenen ve yetişkinlikte de etkisini gösteren yönelimlerdir. Bu stiller güvenli ve güvensiz olarak iki ana başlığa ayrılırken, güvensiz bağlanma kaygılı ve kaçınmacı olarak iki alt başlığa ayrılır. Yetişkinlikte özellikle kişilerarası ilişkilerde yansımasını gördüğümüz bu stilleri, ebeveynlik rolünün önemini göstermektedir.
Örneğin, kaygılı bağlanan bireyler ilişkilerinde daha bağımlı bir tutum sergilerken kaçınmacı bağlananlar daha mesafelilerdir. Kaygılı bağlanma stilinin kökeninde aşırı korumacı veya tutarsız ebeveyn profili görürken, kaçınmacı bağlanmada duygusal açıdan soğuk veya umursamaz ebeveynleri görürüz. Bağlanma stilinin gelişimini çocuğun ihtiyaçlarına cevap vermek olarak genelleyebiliriz. Çocuğun ihtiyaçları, barınma, yeme, içme gibi fizyolojik ihtiyaçlar, eğitim gibi sosyal ihtiyaçlar ve sevgi görme gibi duygusal ihtiyaçlardan oluşur. Ebeveynlerin bu ihtiyaçları karşılaması çocukta güvenli bağlanma olarak görülürken, ihtiyaçlara cevap vermemek kaçınmacı, aşırı karşılamak kaygılı bağlanmaya yol açar.
Peki, güvenli bağlanma nasıl mümkün olur? Bu soruyu cevaplamadan önce anne babanın kendi duygusal dünyalarını gözden geçirmesi gerekir. İlişkilerinde takındıkları tavırlardan nasıl bir ebeveyn olacaklarını öngörmek, her zaman olmasa da mümkündür. Bir çatı altında yeni biriyle hayatı paylaşmaya adapte olmanın ötesinde, şimdi yeni bir üyenin daha aileye katılması sorumluluk gerektirmekle birlikte keyifli bir süreçtir. Bu süreci keyifli geçirmenin yolu öncelikle partnerlerin birbirlerine destek olması ve sadece sevgi göstermesidir. Öte yandan bebeğin ihtiyaçlarını gerektiği ölçüde karşılamak ve sadece sevgi göstermek güvenli bağlanma için yeterlidir.
Tüm bunların içinde babalar ile yapılan çalışmalar, babaların çocuklarına ayırdıkları vaktin ebeveynlik doyumunu arttırdığını ve bu durumun da güvenli bağlanma şeklinde ortaya çıktığını gösteriyor. Biyolojik açıdan anneye daha bağımlı olan çocuk, çoğunlukla annenin özellikle ilk yaşındaki çocuk ile daha çok vakit geçirebilmesi, bağlanmada annenin rolünün daha büyük olduğu yanılsamasına yol açabiliyor. Oysaki babaların çocukla güvenli bağlanma kurması uzak bir durum değil, babalara ulaşmak uzak değil. Her ne kadar anneler duygusal açıdan yakın, babalar uzak görülse de, araştırmalar babaların da duygusal sürece büyük katkılarının olduğunu doğruluyor. Özetlemek gerekirse, babalar da tüm bu süreç içinde aktif ve hem çocuk gelişimi hem de kendi içindeki ebeveyn kimliği gelişimi için önem arz ediyor.
Kaynak: Brown, G.L., & Cox, M.J. (2020). Pleasure in parenting and father-child attachment security. Attachment and Human Development, 22, 51–65.
08 November 2024 Friday
Psk. Beyzanur Yavuz
Psikoloji ve Danışmanlık
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Psikoloji bölümünden mezun olup Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Aile Danışmanlığı alanında uzmanlık yapmaktayım. Bilişsel Davranışçı Terapi kapsamında online o...
