Anoreksiya nervoza nedir? Belirtileri ve tedavileri nelerdir?

Anoreksiya nervoza nedir? 

Anoreksiya nervoza, bireyin aşırı kilo kaybına rağmen kendisini sürekli fazla kilolu algılaması ve bu nedenle yemek yemeyi reddetmesi ile gelişen bir yeme bozukluğudur. Bedenini gerçekte olduğundan daha kilolu gören bireyler, bu düşünceye fazlasıyla kapılarak vücuda herhangi bir besin almayı kısıtlarlar ya da tamamen reddederler. Anoreksiya nervoza, genellikle ergenlikte başlayan sonrasında da takip eden bir rahatsızlıktır. Bu dönemde, gençlerin beden algısı şekillenmeye başlar ve sosyal kabul ile toplumsal beklentilere duyarlılık artar. Bu durum ergenlik dönemindeki kızlarda daha yaygın olmakla birlikte, erkeklerde de görülebilir. Gençlerin fiziksel görünümüne dair artan kalıplaşmış algılar ve sosyal baskılar, anoreksiya nervozanın gittikçe yaygınlaşmasına sebep olmaktadır. 

Anoreksiya nervozanın belirtileri nelerdir?

Anoreksiya nervozanın belirtileri fiziksel ve duygusal olmak üzere ikiye ayrılabilir. 

Fiziksel belirtiler arasında; 

• Vücut kitle indeksinin (BMI) 18’in altına düşmesi
• Büyüme ve gelişme geriliği
• Boy kısalığı
• Adet düzensizlikleri
• Ciltte soğukluk
• Ciltte solukluk ve kuruluk 
• Kalp ritim bozuklukları ve tansiyon düşmesi bulunur.

Ayrıca hormonal dengesizlikler ve vücutta çeşitli element ve vitamin eksiklikleri de bu hastalık esnasında gözlemlenir​​. 

Duygusal ve davranışsal belirtiler ise;

• Sürekli besin araştırması yapma
• Kalori sayma
• Sosyal hayattan çekilme
• Sinirlilik, kaygı, depresyon
• Kilo alma korkusu gibi psikolojik tepkileri içerir​​.

Anoreksiya nervozanın nedenleri nelerdir?

Anoreksiya nervozanın kesin bir nedeni olmamakla birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi sonucu ortaya çıktığı düşünülür. Mükemmeliyetçilik, eleştirilere karşı aşırı duyarlılık, takıntılı kişilik özellikleri, yüksek anksiyete düzeyleri ve aile içi diğer bireylerde benzer durumların gözlemlenmesi gibi faktörler hastalığın ortaya çıkışında rol oynayabilir​​​​.Duygusal anlamda sağlıksız ve dengesiz ortamlarda bulunan insanların etkilenmesi daha muhtemeldir.

Anoreksiya nervozanın tedavisi nasıldır?

Anoreksiya nervozanın tedavisi, bireyselleştirilmiş ve kapsamlı yaklaşımlar gerektirir. Anoreksiya nervoza tedavisi için birden fazla yaklaşım mevcuttur:

• Psikoterapi: Sağlıklı yeme alışkanlıklarını teşvik etmek, kısıtlayıcı ve engelleyici düşüncelere müdahale etmek ve hastalığa bağlı psikolojik sorunları çözmek için kullanılır. Aile terapisi de tedavi sürecinde önemli bir rol oynar çünkü hastalar genellikle beslenme ve kilo yönetimi konularında ailelerinin desteğine ihtiyaç duyarlar​​. 
• Beslenme Tedavisi: Diyetisyenler tarafından oluşturulan bireye özel beslenme planları, sağlıklı kilo kazanımını destekler ve yeterli beslenmeyi sağlamak için dengeli bir diyeti içerir​​. Bu diyetler genellikle danışanın ihtiyaçlarını karşılamak için hazırlanır.
• Tıbbi Takip ve İlaç Tedavisi: Doktorlar ve psikiyatristler, anoreksiya ile ilişkili tıbbi komplikasyonları izler. Antidepresanlar, anksiyolitikler (anksiyete ilaçları) veya diğer ilaçlar anoreksiya nervoza ile ilişkili psikiyatrik sorunları yönetmek için kullanılabilir​​.
• Destek Grupları: Anoreksiya ile mücadele eden bireyler için destek grupları, deneyim paylaşımı, motivasyon ve destek sağlama açısından faydalıdır​​. 

Tedavi süreci, bireyin ihtiyaçlarına ve tedaviye verdiği yanıta göre uyarlanır ve multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Bu nedenle, kişiye özel bir tedavi planı oluşturmak için mutlaka bir uzmana danışmak önemlidir​​. Tedavi planı genellikle beslenme danışmanlığı, tıbbi gözetim ve psikoterapinin bir kombinasyonunu içerir. Hastanın durumu ve ihtiyaçlarına göre tedavi planı uyarlanır ve hastanın psikolojik, sosyal ve fiziksel olarak olumlu yönde ilerlemesi hedeflenir. Anoreksiya nervoza ile mücadele eden bireyler için sağlık profesyonellerinin yanı sıra aile üyelerinin ve arkadaşlarının desteği de iyileşme sürecinde önemli bir faktördür. 

Anoreksiya nervoza, tedavi edilmediği takdirde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Böbrek hastalıkları, kemik erimesi (osteoporoz), kalp rahatsızlıkları ve hormonal dengesizlikler gibi ciddi sağlık sorunları gelişebilir. Bu nedenle, erken teşhis ve tedavi her durumda hayati öneme sahiptir​​. 

Eğer çevrenizde anoreksiya nervoza yaşadığını düşündüğünüz birileri varsa, bu bireylerin profesyonel yardım almalarını teşvik etmek çok önemlidir. Yakın çevresi tarafından psikolojisine ve dış görünüşüne dair alacağı olumsuz yorumlar bireyinin rahatsızlığının düzeyini artırabilir ve daha içine kapanık hale getirebilir. Bu durum bireyin sağlığının daha uzun süre boyunca tehlikede olmasına sebep olabilir. Bu yüzden, hastalığın bu konuda tecrübeli uzman tarafından doğru bir yaklaşımla ele alınması hastanın iyileşme süreci bakımından kritiktir. 

Konuyla ilgili ilk olarak mental sağlık uzmanından destek alınmalıdır çünkü; bu hastaların beden algısı, düşünce ve davranışlarını olumlu yönde değiştirmek tedavi sürecinin ilk adımını oluşturmalıdır. İkincil olarak, sağlıklı beslenme alışkanlıkları geliştirmelerine yardımcı olmak için bir diyetisyenle görüşmeleri de faydalı olacaktır. Bu iki yaklaşım, anoreksiya nervoza ile mücadelede kritik rol oynayabilir.